Je kent het moment misschien wel. Een keuze dient zich aan. Het schuurt. Het trekt. Het blijft hangen in je systeem als een zacht maar aanhoudend fluisteren. Je denkt erover na. Nog eens. En nog eens. Je maakt lijstjes. Praat met anderen. Slaapt er nog een nacht over. En nog een.

Je zegt tegen jezelf dat je de tijd neemt. Maar diep vanbinnen voel je het al:

Dit is geen zoeken naar helderheid. Dit is het uitstellen van iets dat je allang weet.

Wat is zelftwijfel nou echt?

Zelftwijfel is niet hetzelfde als onzekerheid. Het is geen gebrek aan intelligentie, lef of daadkracht. Integendeel: zelftwijfel komt juist vaak voor bij mensen die gevoelig, bewust en verantwoordelijk zijn. Mensen die niets willen overhaasten. Die bang zijn anderen tekort te doen. Die het goed willen doen.

Maar zelftwijfel kan verlammend worden als het een manier wordt om jezelf klein te houden. Als je het inzet als bescherming tegen een keuze die je systeem spannend vindt. En dat gebeurt vaker dan we denken.

In de psychologie is zelftwijfel vaak het gevolg van een innerlijk conflict: een botsing tussen je verlangen en je loyaliteit. Tussen de vrouw die je bent geworden om te overleven, en de vrouw die je zou kunnen zijn als je haar zou toelaten.

Zelftwijfel is soms geen teken dat je het niet weet. Het is een teken dat je nog niet hebt durven voelen dat je het allang weet.

De dieperliggende oorzaken van zelftwijfel

Om goed om te gaan met zelftwijfel, moet je eerst begrijpen waar het vandaan komt. Een paar voorbeelden uit de gedragspsychologie en systeemdynamiek:

• Loyaliteit aan je oude leven: Je twijfelt niet omdat je je nieuwe leven niet wil, maar omdat je bang bent het oude te verliezen. Familie, verwachtingen, rollen die ooit veilig voelden.
• Zelfbeeldconflict: Je ziet jezelf nog niet als iemand die deze keuze mag maken. Je innerlijke stem zegt: Wie denk jij wel niet dat je bent?
• Perfectionisme en faalangst: Twijfelen houdt je veilig. Zolang je twijfelt, hoef je niet te falen. Geen keuze = geen risico.
• Gebrek aan zelfvertrouwen of interne toestemming: Niet omdat je het niet kunt, maar omdat je het jezelf (nog) niet gunt.

Zelftwijfel bij grote keuzes

Of het nu gaat om een baan opzeggen, verhuizen naar het buitenland, een relatie verbreken, of een ander leven opbouwen — zelftwijfel komt altijd om de hoek kijken bij grote keuzes. En dat is logisch. Je hersenen willen je beschermen. Liever iets behouden wat ‘redelijk’ werkt, dan iets aangaan waarvan je nog niet weet hoe het zal zijn.

Maar echte keuzes komen zelden met zekerheid. Ze komen met een trilling. Een beweging. En vaak ook met rouw. Want kiezen betekent afscheid nemen. Van wat niet meer klopt, maar ooit wel klopte.

De meeste keuzes voelen niet als een daverend ‘JA’, maar als een zacht en pijnlijk weten dat het oude niet meer werkt.

Wat als je jezelf wél gelooft?

Wat als je jouw twijfel niet langer ziet als bewijs dat je moet wachten, maar als uitnodiging om eerlijk te worden? Wat als je jezelf een simpele vraag stelt:

Als ik vandaag geen rekening hoefde te houden met verwachtingen, angsten of oude verhalen… Wat zou ik dan kiezen?

Je hoeft het antwoord nog niet uit te voeren. Maar je mag het wel erkennen. Want ergens weet je het al.

En dan?

Deze blog is niet bedoeld om je twijfel op te lossen. Daar ben jij zelf toe in staat, op het moment dat jij voelt dat je eraan toe bent. Maar als je voelt dat je hier vaker in vastloopt, weet dan:

Zelftwijfel is geen fout in je systeem. Het is een poort naar eerlijker leven. Naar een leven waarin je niet langer alleen überfunctioneert, maar werkelijk verschuift. Waarin je jezelf niet langer onderdrukt, maar serieus neemt.

En daar begint alles.